19-12-10

Załącznik NFZ-POZ/1

Zakres kompetencji lekarza POZ
Część I.
1. Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, wybrany przez świadczeniobiorcę planuje i realizuje kompleksową opiekę lekarską nad osobą objętą opieką medyczną, rodziną i społecznością w środowisku zamieszkania, z uwzględnieniem miejsca wykonywania świadczenia (w warunkach ambulatoryjnych i domowych).
2. W zakresie działań mających na celu utrzymanie zdrowia lekarz POZ:
1) prowadzi edukację zdrowotną pacjenta i członków jego rodziny.
2) prowadzi systematyczną i okresową ocenę stanu zdrowia pacjentów zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami.
3) uczestniczy w realizacji programów promocji zdrowia.
4) inicjuje działania na rzecz zachowania zdrowia w społeczności lokalnej.
5) orzeka o zdolności do pracy i nauki zgodnie z odrębnymi regulacjami.
6) opiniuje i zaświadcza o stanie zdrowia
3. W zakresie działań mających na celu profilaktykę chorób lekarz POZ:
1) identyfikuje czynniki ryzyka oraz zagrożenia zdrowotne pacjentów,
2) podejmuje działania ukierunkowane na ich ograniczenie lub eliminację.
3) koordynuje wykonanie i dokonuje kwalifikacji do obowiązkowych i zalecanych szczepień ochronnych podopiecznych, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami.
4) uczestniczy w realizacji programów profilaktycznych.
5) współpracuje z służbami sanitarno-epidemiologicznymi celem uniknięcia lub zmniejszenia zagrożenia epidemią.
4. W zakresie działań mających na celu rozpoznanie chorób lekarz POZ:
1) planuje i koordynuje postępowanie diagnostyczne, stosownie do problemu pacjenta.
2) informuje pacjenta o możliwościach postępowania diagnostycznego w odniesieniu do jego problemu oraz wskazuje struktury systemu ochrony zdrowia właściwe do jego przeprowadzenia.
3) przeprowadza badanie podmiotowe pacjenta zgodnie z zasadami sztuki lekarskiej, z uwzględnieniem budowanej na przestrzeni czasu wiedzy o środowiskowym i rodzinnym kontekście problemów pacjenta.
4) przeprowadza badanie przedmiotowe z wykorzystaniem technik dostępnych w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej.

5) wykonuje lub zleca wykonanie badań dodatkowych, a w szczególności laboratoryjnych i obrazowych, określonych odrębnymi przepisami.
6) kieruje pacjenta na konsultacje specjalistyczną celem prowadzenia dalszej specjalistycznej diagnostyki.
7) kieruje pacjenta do jednostek lecznictwa zamkniętego celem prowadzenia dalszej specjalistycznej diagnostyki.
8) dokonuje analizy wyników badań i konsultacji wykonanych w innych strukturach systemu ochrony zdrowia.
5. W zakresie działań mających na celu leczenie chorób lekarz POZ:
1) planuje i uzgadnia z pacjentem postępowanie terapeutyczne, stosownie do jego problemu zdrowotnego oraz w zgodzie ze współczesną wiedza medyczną.
2) planuje działania edukacyjne mające na celu ograniczenie lub wyeliminowanie stanu będącego przyczyną choroby pacjenta.
3) zleca i monitoruje leczenie farmakologiczne.
4) wykonuje zabiegi i procedury lecznicze .
5) kieruje do placówek ambulatoryjnego lecznictwa specjalistycznego.
6) kieruje do oddziałów lecznictwa stacjonarnego a także do zakładów opieki długoterminowej.
7) kieruje do leczenia uzdrowiskowego.
8) współdziała z jednostkami ratownictwa medycznego.
9) orzeka o czasowej niezdolności do pracy lub nauki zgodnie z odrębnymi przepisami.
10) integruje, koordynuje lub kontynuuje działania lecznicze podejmowane w odniesieniu do jego pacjenta przez różnych świadczeniodawców z różnych poziomów systemu ochrony zdrowia.
6. W zakresie działań mających na celu usprawnianie pacjenta lekarz POZ:
1) wykonuje zabiegi i procedury rehabilitacyjne, stosownie do posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz posiadanych kwalifikacji i możliwości.
2) zleca i monitoruje wykonywanie zabiegów rehabilitacyjnych stosownie do posiadanych kwalifikacji.
3) zleca wydanie pacjentowi środków zabezpieczenia ortopedycznego.
7. W realizacji świadczeń zdrowotnych lekarz podstawowej opieki zdrowotnej współpracuje z:
1) pielęgniarką podstawowej opieki zdrowotne wybraną przez ubezpieczonego zgodnie z art.114 ustawy o ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia;
2) położną podstawowej opieki zdrowotnej wybraną przez ubezpieczonego zgodnie z art.114 ustawy o ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia;
3) pielęgniarką środowiskową w środowisku nauczania i wychowania;
4) pielęgniarką opieki długoterminowej;
5) innymi świadczeniodawcami zgodnie z potrzebami podopiecznych;
6) przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia.
8. W zależności od przygotowania zawodowego, udokumentowanego odpowiednią specjalizacją, lekarz podstawowej opieki zdrowotnej udziela świadczeń następującym grupom pacjentów:
1) pediatra – dzieciom i młodzieży do 18 roku życia
2) lekarz chorób wewnętrznych – osobom dorosłym po ukończeniu 18 roku życia
3) lekarz rodzinny i medycyny ogólnej – wszystkim osobom niezależnie od wieku.

Część II.
Opieka nad dziećmi.
1. Choroby układu oddechowego u dzieci:
1) profilaktyka:
a) prewencja nawracających infekcji dróg oddechowych, zwłaszcza u dzieci szczególnie narażonych,
b) zapobieganie gruźlicy,
c) profilaktyka chorób alergicznych, w tym informowanie o alergenach i sposobach ich eliminacji;
2) diagnostyka:
a) posiew wymazu z gardła,
b) zleca wykonywanie próby tuberkulinowej,
c) zlecanie badania radiologicznego klatki piersiowej i interpretacja wyników badania;
3) terapia:
a) ostrych i przewlekłych zakażeń dróg oddechowych,
b) alergicznych schorzeń dróg oddechowych z wyłączeniem przewlekłego leczenia ciężkiej postaci astmy oskrzelowej,
c) kwalifikacja do leczenia klimatycznego i sanatoryjnego.
2. Choroby układu pokarmowego u dzieci:
1) profilaktyka :
a) propagowanie zasad higieny,
b) propagowanie zasad prawidłowego żywienia,
c) zapobieganie wirusowemu zapaleniu wątroby;
2) diagnostyka:
a) zlecanie badanie kału na krew utajoną, obecność jaj, cyst i form dorosłych pasożytów,
b) zlecanie badania kału w kierunku pałeczek Salmonella; Shigella
c) zlecanie badania USG jamy brzusznej i interpretacja wyników badania;
3) terapia:
a) biegunek,
b) chorób pasożytniczych,
c) zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego.
3. Choroby układu moczowego u dzieci:
1) profilaktyka:
a) propagowanie zasad higieny,
b) zapobieganie infekcjom, szczególnie u dzieci z wadami ukła-du moczowego i płciowego;
2) diagnostyka:
a) zlecenie badania ogólnego moczu,
b) zlecenie posiewu moczu z antybiogramem,
c) zlecanie badań biochemicznych poziomu mocznika i kreatyniny w surowicy krwi,
d) zlecanie badania USG jamy brzusznej i interpretacja wyników badania;
3) terapia:
a) niepowikłanych zakażeń układu moczowego,
b) moczenia nocnego.
4. Choroby układu krążenia u dzieci:
1) profilaktyka:
a) prewencja choroby reumatycznej,
b) prewencja nadciśnienia tętniczego (rodzinne czynniki ryzyka ),
c) prewencja dyslipidemii;
2) diagnostyka:
a) zlecenie oznaczenia miana antystreptolizyn O ( ASO )
b) zlecanie badania elektrokardiograficznego lub wykonanie badania
c) zlecanie badania radiologicznego klatki piersiowej i interpretacja wyników badania;
3) terapia:
nadciśnienia tętniczego (samoistnego).
5. Choroby krwi, układu krwiotwórczego i odpornościowego u dzieci:
1) profilaktyka:
a) prewencja niedokrwistości w wieku niemowlęcym i u dzieci przedszkolnych,
b) prewencja AIDS;
2) diagnostyka:
a) zlecenie badania morfologii krwi obwodowej ze wzorem odsetkowym,
b) zlecenie badania układu krzepnięcia – wskaźnik protrombinowy (INR), czas kaolinowo – kefalinowy ( PTT ), fibrynogen.
c) zlecenie badania poziomu żelaza i stężenia transferyny we krwi,
d) wczesna diagnostyka chorób rozrostowych;
3) terapia:
anemii niedoborowej.
6. Choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego u dzieci:
1) profilaktyka:
a) prewencja zaburzeń wzrostu i wagi,
b) zapobieganie wrodzonej niedoczynności tarczycy,
c) zapobieganie powstawaniu wola prostego,
d) prewencja zaburzeń okresu dojrzewania,
e) prewencja cukrzycy;
2) diagnostyka:
a) ocena rozwoju psychofizycznego,
b) zlecanie badań radiologicznych dla oceny wieku kostnego i zmian krzywiczych i interpretacja wyników badania,
c) zlecanie badań poziomu hormonu tyreotropowego ( TSH ) w surowicy krwi,
d) zlecanie badania poziomu glukozy w surowicy krwi,
e) zlecanie ilościowego oznaczenia glukozy w moczu;
3) terapia:
otyłości prostej.
7. Choroby uszu, nosa, gardła i krtani u dzieci:
1) profilaktyka:
a) zapobieganie uszkodzeniom narządu słuchu i równowagi w wyniku działania czynników szkodliwych,
b) profilaktyka chorób alergicznych, w tym informowanie o alergenach i sposobach ich eliminacji;
c) prewencja wad wymowy;
2) diagnostyka:
a) wykonanie podstawowego badania laryngologicznego,
b) posiew wymazu z gardła
c) zlecanie badań radiologicznych zatok i interpretacja wyników badania;
3) terapia:
a) zapalenia błony śluzowej nosa, jamy ustnej, gardła i krtani,
b) zapalenia migdałków podniebiennych i gardła,
c) chorób ucha zewnętrznego,
d) niepowikłanego, ostrego zapalenia ucha środkowego,
e) wykonanie tamponady przedniej,
f) usuwanie ciał obcych w wybranych przypadkach,
g) postępowanie zachowawcze w zapaleniu zatok przynosowych.
8. Choroby układu nerwowego u dzieci:
1) Profilaktyka
a) wczesne wykrywanie i prewencja uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego spowodowanych zaburzeniami hormonalnymi i metabolicznymi (np.: hiperbilirubinemią, fenyloketonurią, niedoczynnością tarczycy, cukrzycą matki),
b) wczesne wykrywanie uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego spowodowanych urazami okołoporodowymi;
2) Diagnostyka:
badanie neurologiczne;
3) Terapia:
a) drgawek gorączkowych,
b) padaczki – kontynuacja i monitorowanie leczenia specjalistycznego,
c) koordynacja opieki medycznej u dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym.
9. Choroby skóry u dzieci:
1) profilaktyka
a) propagowanie zasad higieny i pielęgnacji skóry
b) profilaktyka chorób alergicznych, w tym informowanie o alergenach i sposobach ich eliminacji;
2) diagnostyka
diagnostyka różnicowa wykwitów,
3) terapia:
a) ograniczonych infekcji skóry bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych,
b) skórnych zmian alergicznych,
c) chorób pasożytniczych skóry i jej przydatków,
d) trądziku młodzieńczego z wyłączeniem ciężkich postaci trądziku.
10. Choroby zakaźne i inwazyjne wieku dziecięcego:
1) profilaktyka:
a) wykonywanie szczepień ochronnych obowiązkowych i zalecanych,
b) zapobieganie chorobom odzwierzęcym,
c) propagowanie zasad higieny zwłaszcza w zapobieganiu wirusowemu zapaleniu wątroby;
2) diagnostyka:
zlecanie badań w kierunku diagnostyki zakażeń bakteryjnych, wirusowych i pasożytniczych;
3) terapia:
a) niepowikłanych chorób zakaźnych i inwazyjnych wieku dziecięcego,
b) chorób pasożytniczych.

Część III.
Zagadnienia szczególne dotyczące medycyny wieku rozwojowego.
1. Ocena rozwoju psychosomatycznego (bilanse):
1) tabele i siatki centylowe cech somatycznych;
2) kontrola wieku rozwojowego (zębowy, kostny, morfologicz-ny, wtórnych cech płciowych);
3) sprawności ruchowej w zależności od wieku;
4) nieprawidłowości postawy;
5) ocena rozwoju psychicznego i społecznego;
6) wstępne wykrywanie zeza.
2. Noworodek:
opieka nad zdrowym noworodkiem.
3. Żywienie:
1) propagowanie karmienie piersią;
2) informowanie na temat prawidłowego sztucznego karmienia niemowlęcia;
3) propagowanie zasad prawidłowego żywienia dzieci i młodzieży;
4) informowanie na temat stosowania diet leczniczych.
4. Stany niedoborowe
zapobieganie krzywicy i niedoborom innych witamin.
5. Intensywna terapia dzieci:
1) ratownictwo przedmedyczne i medyczne – specyfika postępowania u dzieci;
2) pierwsza pomoc w przypadku zatruć;

Część IV.
Opieka nad dorosłymi.
1. Choroby układu krążenia:
1) profilaktyka:
a) prewencja choroby niedokrwiennej serca ,
b) prewencja nadciśnienia tętniczego,
c) prewencja choroby reumatycznej,
d) prewencja hyperlipidemii;
2) diagnostyka:
a) wykonanie spoczynkowego zapisu EKG,
b) zlecanie badań radiologicznych klatki piersiowej i interpretacja wyników badania,
c) w wypadku koniecznym zlecanie pielęgniarce podstawowej opieki zdrowotne kontroli ciśnienia tętniczego,
d) ocena wydolności układu krążenia (tętniczego i żylnego) w badaniem fizykalnym,
e) zlecenie badania poziomu cholesterolu, frakcji cholesterolu i poziomu trójglicerydów w surowicy krwi;
3) terapia:
a) przewlekłej niewydolności krążenia,
b) choroby niedokrwiennej serca,
c) nadciśnienia tętniczego,
d) zaburzeń rytmu serca,
e) wady serca – leczenie zachowawcze.
2. Choroby naczyń krwionośnych:
1) profilaktyka:
a) prewencja miażdżycy,
b) prewencja zakrzepicy żylnej,
c) prewencja „stopy cukrzycowej",
d) prewencja przewlekłej niewydolności żylnej kończyn dolnych;
2) diagnostyka:
wstępna ocena wydolności układu żylnego głębokiego;
3) terapia:
a) zapalenia zakrzepowego żył powierzchownych,
b) angiopatii cukrzycowej,
c) miażdżycy zarostowej tętnic kończyn dolnych.
3. Choroby układu oddechowego:
1) profilaktyka:
a) prewencja przewlekłej obturacyjnej choroby płuc,
b) prewencja gruźlicy,
c) prewencja nowotworów płuc,
d) prewencja palenia tytoniu,
e) profilaktyka chorób alergicznych, w tym informowanie o alergenach i sposobach ich eliminacji;;
2) diagnostyka:
a) zlecenie wykonania próby tuberkulinowej,
b) zlecanie badania radiologicznego klatki piersiowej i interpretacja wyników badania,
c) zlecanie badań spirometrycznych i interpretacja wyników badania;
d) pobieranie materiału do badań mikrobiologicznych i zlecanie wykonania badania mikrobiologicznego pobranego materiału,
3) terapia:
a) przewlekłej niewydolności oddechowej,
b) ostrego zapalenia oskrzeli,
c) przewlekłej obturacyjnej choroby płuc,
d) zapalenia płuc i opłucnej,
e) astmy oskrzelowej.
4. Choroby krwi układu krwiotwórczego i odpornościowego:
1) profilaktyka:
a) prewencja anemii niedoborowych,
b) prewencja AIDS,
c) prewencja konfliktu serologicznego;
2) diagnostyka:
a) zlecanie badania morfologii krwi obwodowej z wzorem odsetkowym,
b) zlecanie badania układu krzepnięcia - wskaźnik protrombinowy (INR), czas kaolinowo – kefalinowy ( PTT ), fibrynogen,
c) zlecanie badania poziomu żelaza i transferyny we krwi,
d) zlecanie badań radiologicznych i interpretacja wyników badania;
3) terapia:
a) anemii niedoborowej,
b) ostrej choroby rozrostowej w okresie remisji - kontynuacja i monitorowanie leczenia specjalistycznego,
c) przewlekłej białaczki limfatycznej i szpikowej - kontynuacja i monitorowanie leczenia specjalistycznego.
5. Choroby układu pokarmowego:
1) profilaktyka:
a) prewencja choroby wrzodowej,
b) zapobieganie wirusowym zapaleniom wątroby,
c) prewencja otyłości,
d) profilaktyka raka jelita grubego,
e) prewencja polekowemu uszkodzeniu narządów układu pokarmowego;
2) diagnostyka:
a) badanie per rectum,
b) zlecanie badania kału na krew utajoną,
c) zlecenie posiewu kału w kierunku pałeczek Salmonella; Shigella:
d) zlecenie badania kału na obecność jaj, cyst i form dorosłych pasożytów,
e) zlecenie badań biochemicznych bilirubiny całkowitej i bezpośredniej, aminotransferazy asparaginowej (AST ), aminotransferazy alaninowej (ALT), gamaglutamylotransferazy ( GGT ), amylazy.
f) zlecanie badania w kierunku obecności antygenu HBs ( HBs-AgHBS ),
g) zlecanie badania USG jamy brzusznej i interpretacja wyników badania;
3) terapia:
a) niepowikłanej choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy,
b) leczenie zachowawcze w kamicy żółciowej,
c) chorób pasożytniczych,
d) zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego,
e) przewlekłego zapalenia wątroby i marskości wątroby,
f) przewlekłego zapalenia trzustki,
g) zapalnych chorób żołądka, dwunastnicy i jelit .
6. Choroby układu moczowego:
1) profilaktyka:
a) prewencja ostrej niewydolności nerek,
b) prewencja polekowych uszkodzeń nerek,
c) prewencja zakażeń układu moczowego,
d) prewencja kamicy nerkowej;
2) diagnostyka:
a) zlecenie badania ogólnego moczu,
b) zlecanie posiewu moczu z antybiogramem ,
c) zlecanie badań biochemicznych poziomu mocznika i kreatyniny w surowicy krwi,
d) badanie gruczołu krokowego – per rectum,
e) zlecanie badania USG jamy brzusznej i interpretacja wyników badania;
3) terapia:
a) zakażenia układu moczowego,
b) postępowanie zachowawcze w kamicy nerkowej,
c) postępowanie zachowawcze w przeroście gruczołu krokowego,
d) przewlekłej niewydolności nerek – monitorowanie przebiegu choroby i jej leczenia,
e) nefropatii wtórnych (nadciśnieniowej, cukrzycowej),
f) zespołu nerczycowego – kontynuacja leczenia specjalistycznego.
g) cewnikowanie pęcherza moczowego,
7. Choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego:
1) profilaktyka:
a) prewencja cukrzycy,
b) prewencja otyłości,
c) wczesne wykrywanie niedoczynności i nadczynności tarczycy,
d) prewencja wola endemicznego,
e) profilaktyka raka tarczycy;
2) diagnostyka:
a) zlecenie oznaczania poziomu hormonu tyreotropowego ( TSH ) ,
b) zlecenie oznaczania glukozy we krwi, testu obciążenia glukozą
c) ilościowego oznaczenia glukozy w moczu.
3) terapia:
a) cukrzycy typu II,
b) otyłości prostej,
c) nadczynności tarczycy,
d) niedoczynności tarczycy.
8. Choroby wieku starczego:
1) profilaktyka:
a) wczesne wykrywanie zespołów otępiennych,
b) prewencja urazów,
c) prewencja miażdżycy,
d) zapobieganie obniżeniu sprawności ruchowej,
e) wczesne wykrywanie schorzeń nowotworowych,
f) profilaktyka osteoporozy;
2) diagnostyka:
a) test Mini-Mental,
b) test zegarowy,
c) zlecenie oznaczanie glukozy we krwi,
d) zlecenie oznaczania poziomu hormonu tyreotropowego (TSH ) ,
e) wykrywanie zaburzeń narządów słuchu i wzroku;
3) terapia:
a) zespołów psychoorganicznych,
b) nietrzymania moczu i stolca,
c) osteoporozy,
d) nadczynności i niedoczynności tarczycy,
e) cukrzycy typu II.
9. Choroby układu ruchu:
1) profilaktyka - zapobieganie osteoporozie.
2) diagnostyka:
a) zlecanie badań radiologicznych kręgosłupa, dużych i małych stawów i interpretacja wyników badania,
b) zlecanie badań miana antystreptolizyn O (ASO) czynnika reumatoidalnego (RF),
c) zlecanie badania poziomu kwasu moczowego w surowicy krwi;
3) terapia:
a) zmian zwyrodnieniowo-wytwórczych stawów i kręgosłupa,
b) dny moczanowej.
10. Choroby zakaźne:
1) profilaktyka:
a) propagowanie zasad higieny, w szczególności higieny żywienia,
b) edukacja o drogach przenoszenia chorób, nosicielstwie cho-rób, przymusie leczenia,
c) prewencja chorób odzwierzęcych, w szczególności wścieklizny, tokso-plazmozy, brucelozy, ornitozy,
d) organizowanie i prowadzenie szczepień ochronnych zalecanych;
2) diagnostyka:
a) zlecenie pobierania materiału do badań serologicznych;
b) pobieranie materiału do badań mikrobiologicznych i zlecanie wykonania badania mikrobiologicznego pobranego materiału,
c) zlecenie posiewu kału w kierunku pałeczek Salmonella; Shigella:
3) terapia:
a) niepowikłanego zakażenia paciorkowcowego (angina paciorkowcowa, płonica, róża),
b) zakażenia gronkowcowe powłok skórnych,
c) niepowikłanej choroby wirusowe, z wyjątkiem neuroinfekcji i WZW,
d) pasożytniczych chorób przewodu pokarmowego,
e) zatrucia pokarmowego gronkowcem i salmonellą o lekkim przebiegu.
11. Choroby nowotworowe:
1) profilaktyka:
a) zwalczanie nikotynizmu,
b) wykrywanie stanów przednowotworowych,
c) prewencja raka piersi, prostaty, płuc, tarczycy, jelita grubego, żołądka, szyjki macicy;
2) diagnostyka:
a) wykonywanie badań przesiewowych podmiotowych i przedmiotowych dostępnych w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej w kierunku chorób nowotworowych,
b) zlecanie badań radiologicznych i interpretacja wyników badania,
c) zlecanie badania USG jamy brzusznej i interpretacja wyników badania;
3) terapia:
a) postępowanie objawowe,
b) organizowanie opieki nad pacjentem z chorobą nowotworową,
c) choroby nowotworowe w okresie remisji,
d) prowadzenie opieki paliatywnej.
12. Zatrucia:
1) profilaktyka:
a) informowanie o konieczności zabezpieczenie dostępu do leków, chemikaliów i trucizn stosowanych w gospodarstwie domowym i w rolnictwie,
b) prewencja zatruć grzybami;
2) diagnostyka:
a) zabezpieczenie domniemanej trucizny do ewentualnych dalszych badań;
b) gromadzenie informacji o okolicznościach zatrucia;
3) terapia:
zatrucia alkoholem etylowym,
13. Choroby układu nerwowego:
1) profilaktyka:
a) prewencja udaru mózgu,
b) prewencja zespołów bólowych kręgosłupa,
c) prewencja bólów głowy,
d) zapobieganie odleżynom u chorych nieprzytomnych i porażonych;
2) diagnostyka:
a) wykonanie badania neurologicznego,
b) zlecanie badań radiologicznych czaszki i interpretacja wyników badania,
c) zlecanie badań radiologicznych kręgosłupa i interpretacja wyników badania;
3) terapia:
a) bólowych zespołów korzeniowych bez objawów ubytkowych,
b) bólów głowy,
c) zawrotów głowy,
d) padaczki – monitorowanie i kontynuowanie leczenia specjalistycznego,
e) pierwsza pomoc w udarach mózgu.
14. Choroby uszu, nosa, gardła i krtani:
1) profilaktyka:
a) zapobieganie uszkodzeniom narządu słuchu i równowagi w wyniku działania czynników szkodliwych,
b) prewencja urazów akustycznych,
c) profilaktyka chorób alergicznych, w tym informowanie o alergenach i sposobach ich eliminacji;
2) diagnostyka:
a) wykonanie podstawowego badania laryngologicznego,
b) wykonanie podstawowego badania narządu słuchu i równowagi,
c) zlecanie badań radiologicznych zatok i interpretacja wyników badania;
3) terapia:
a) zapalenia błony śluzowej nosa,
b) leczenie zachowawcze zapalenia zatok przynosowych,
c) chorób ucha zewnętrznego,
d) niepowikłanego, ostrego zapalenia ucha środkowego,
e) niepowikłanego zapalenia migdałków podniebiennych i gardła,
f) ostrego zapalenia krtani,
g) zawrotów głowy,
h) tamponada przednia,
i) usuwanie ciał obcych w wybranych przypadkach.
15. Choroby narządu wzroku:
1) profilaktyka:
a) prewencja wad wzroku,
b) prewencja urazów narządu wzroku;
2) diagnostyka:
a) wstępna ocena ostrości wzroku oraz pola widzenia,
b) wykonanie testu widzenia barw;
3) terapia:
a) usunięcie ciała obcego z worka spojówkowego,
b) zapalenia spojówek,
c) jęczmienia,
d) zapalenia brzegów powiek,
e) jaskry – kontynuacja leczenia specjalistycznego,
f) zaćmy – kontynuacja leczenia specjalistycznego.
16. Choroby skóry:
1) profilaktyka:
a) zapobieganie chorobom zakaźnym skóry,
b) profilaktyka chorób alergicznych, w tym informowanie o alergenach i sposobach ich eliminacji;
c) zapobieganie chorobom pasożytniczym;
2) diagnostyka
a) diagnostyka różnicowa wykwitów skórnych;
b) pobieranie materiału do badań mikrobiologicznych i zlecanie wykonania badania mikrobiologicznego pobranego materiału,
3) terapia:
a) ograniczonego zakażenia skóry,
b) skórnych zmian alergicznych,
c) owrzodzenia podudzi spowodowanego żylakami,
d) chorób pasożytniczych skóry.
17. Zaburzenia psychiczne:
1) profilaktyka:
a) prewencja w zakresie czynników patogennych w rodzinie,
b) prewencja w zakresie czynników psychospołecznych powodujących zaburzenia psychiczne,
c) prewencja uzależnień (alkoholizm, narkomania, lekomania, nikotynizm);
2) diagnostyka:
a) wstępne badanie psychiatryczne,
b) wczesne wykrywanie depresji;
3) terapia:
a) nerwic — psychoterapia podtrzymująca,
b) zaburzeń psychicznych w niektórych chorobach somatycznych,
c) oddziaływanie ukierunkowane na otoczenie pacjenta,
d) psychoz w okresie remisji – kontynuacja leczenia specjalistycznego,
e) organizacja grup wsparcia w leczeniu odwykowym alkoholików,
f) zespołów depresyjnych – kontynuacja leczenia specjalistycznego.
18. Choroby jamy ustnej:
1) profilaktyka:
a) prewencja próchnicy zębów,
b) prewencja chorób przyzębia,
2) diagnostyka:
a) ocena stanu uzębienia i śluzówek jamy ustnej,
b) pobieranie materiału do badań mikrobiologicznych.
3) terapia
stanów zapalnych śluzówki jamy ustnej.
19. Chirurgia:
1) profilaktyka:
a) zapobieganie zakażeniom przyrannym,
b) zapobieganie powikłaniom zakrzepowo-zatorowym,
c) prewencja odleżyn,
d) prewencja urazów;
2) diagnostyka:
a) pobieranie materiału do badań mikrobiologicznych i zlecanie wykonania badania mikrobiologicznego pobranego materiału,
b) zlecanie przeglądowego radiogramu jamy brzusznej i interpretacja wyników badania,
c) zlecanie radiogramów kości w urazach i interpretacja wyników badania,
d) zlecanie badania USG jamy brzusznej i interpretacja wyników badania;
3) terapia:
a) zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych,
b) ograniczonych stanów zapalnych skóry,
c) powierzchownych uszkodzeń skóry i tkanki podskórnej,
d) skręcenia i stłuczenia stawu,
e) w przypadku złamania żeber,
f) krwotoku zewnętrznego (pierwsza pomoc, zatamowanie krwawienia),
g) przygotowanie przed planowanym zabiegiem operacyjnym (skreślone – Marek Twardowski) nakłucie krwiaka, nacięcie ropnia,
h) kaniulacja żył,
i) unieruchomienie tymczasowe w urazach narządów ruchu.
20. Postępowanie w stanach zagrożenia życia:
a) rozpoznanie stanów zagrożenia życia,
b) ułożenie pacjenta w pozycji bezpiecznej,
c) zapewnienie drożności dróg oddechowych, sztuczne oddycha-nie,
d) masaż zewnętrzny serca,
e) postępowanie przeciwwstrząsowe,
f) farmakoterapia okresu resuscytacji,
g) zlecenie transportu do szpitala według zasad stosowanych w stanach zagrożenia życia.

Część V
Lekarza POZ obowiązuje prowadzenie dokumentacji medycznej zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi.

Część VI
Przepisy załącznika nie naruszają prawa lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej do realizacji zadań i stosowania procedur wynikających z odrębnych przepisów.

Zakres kompetencji pielęgniarki i położnej POZ




Część I.
1. Pielęgniarka i położna podstawowej opieki zdrowotnej wybrana przez świadczeniobiorcę planuje i realizuje kompleksową opiekę pielęgniarską i pielęgnacyjną opiekę położniczo-ginekologiczną nad osobą ubezpieczoną i jej rodziną, społecznością w środowisku zamieszkania i nauki, z uwzględnieniem miejsca wykonywania świadczenia w zakresie:
1) promocji zdrowia i profilaktyki chorób;
2) świadczeń pielęgnacyjnych;
3) świadczeń diagnostycznych;
4) świadczeń leczniczych;
5) świadczeń rehabilitacyjnych.
2. Zadania pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej realizowane są przez:
1) pielęgniarkę środowiskową /rodzinną,
2) położną środowiskową /rodzinną,
3) pielęgniarkę środowiskową w środowisku nauczania i wychowania,
4) pielęgniarkę opieki długoterminowej,

Część II
A. Zakres kompetencji pielęgniarki środowiskowej/rodzinnej
Pielęgniarka środowiskowa/rodzinna planuje i realizuje kompleksową opiekę pielęgniarską nad jednostką, rodziną, społecznością w środowisku zamieszkania z uwzględnieniem miejsca wykonywania świadczenia obejmując opieką:
1. zdrowych i chorych niezależnie od płci i wieku,
2. osoby niepełnosprawne,
3. osoby w stanie terminalnym.
W realizacji świadczeń zdrowotnych pielęgniarka środowiskowa/rodzinna współpracuje z:
1. lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej/rodzinnym,
2. pielęgniarką w środowisku nauczania i wychowania,
3. położną środowiskową/rodzinną,
4. pielęgniarką/położną praktyki,
5. pielęgniarką opieki długoterminowej,
6. innymi Świadczeniodawcami zgodnie z potrzebami podopiecznych ,
7. przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia rodziny.
1. Świadczenia w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki.
1) Rozpoznawanie, ocena i zapobieganie zagrożeniom zdrowotnym podopiecznych.
2) Rozpoznawanie potrzeb pielęgnacyjnych i problemów zdrowotnych podopiecznych.
3) Prowadzenie edukacji zdrowotnej w tym dokonywanie oceny poziomu wiedzy, umiejętności i motywacji podopiecznych do zachowań prozdrowotnych.
4) Prowadzenie poradnictwa w zakresie zdrowego stylu życia.
5) Realizacja programów promocji zdrowia i profilaktyki chorób.
6) Organizacja grup wsparcia.
7) Realizacja szczepień ochronnych
8) Prowadzenie działań profilaktycznych u podopiecznych z grup ryzyka zdrowotnego.
2. Świadczenia diagnostyczne.
1) Przeprowadzanie wywiadów środowiskowych.
2) Wykonywanie badania fizykalnego.
3) Wykonywanie pomiarów i ich ocena.
4) Wykonywanie testów.
5) Prowadzenie bilansu wodnego
6) Ocena stanu ogólnego chorego oraz procesu jego zdrowienia
7) Ocena i monitorowanie bólu w opiece paliatywnej
3. Świadczenia pielęgnacyjne.
1) Realizacja opieki pielęgnacyjnej u pacjentów w różnych fazach życia i choroby zgodnie z aktualną wiedzą medyczną i współczesnymi standardami opieki pielęgniarskiej.
2) Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych.
3) Przygotowywanie do samoopieki i samopielęgnacji w chorobie i niepełnosprawności.
4. Świadczenia lecznicze.
1) Ustalanie diety w żywieniu przewlekle chorych
2) Dobór technik karmienia w zależności od stanu chorego
3) Zabiegi z zastosowaniem ciepła i zimna
4) Cewnikowanie pęcherza
5) Wykonywanie wlewów doodbytniczych.
6) Podawanie leków różnymi drogami i technikami.
7) Wykonywanie zleceń lekarskich.
8) Zakładanie opatrunków ran, odleżyn, oparzeń.
9) Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjno-leczniczych w stomiach, przetokach i ranach trudno gojących
10) Wykonywanie inhalacji, doraźne podawanie tlenu.
11) Zdejmowanie szwów.
12) Stawianie baniek lekarskich.
13) Udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i w nagłych zachorowaniach w tym prowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
5. Świadczenia usprawniające.
1) Koordynacja i współdziałanie w rehabilitacji przyłóżkowej w celu zapobiegania powikłaniom wynikającym z procesu chorobowego, długotrwałego unieruchomienia i stosowania udogodnień.
2) Usprawnienie ruchowe.
3) Drenaż ułożeniowy, prowadzenie gimnastyki oddechowej.
4) Ćwiczenia ogólnousprawniające.

B. Zakres kompetencji położnej środowiskowej/rodzinnej
Położna środowiskowa/rodzinna realizuje kompleksową pielęgnacyjną opiekę położniczo-ginekologiczną obejmującą:
1. edukację w zakresie planowania rodziny,
2. opiekę w okresie ciąży, porodu i połogu
3. opiekę nad kobietą, noworodkiem, niemowlęciem i rodziną,
4. opiekę w schorzeniach ginekologicznych i onkologicznych,
5. opiekę nad kobieta w każdym okresie jej życia.
W realizacji świadczeń zdrowotnych położna środowiskowa/rodzinna współpracuje z:
1. lekarzem ginekologiem / położnikiem udzielającym świadczeń specjalistycznych w obszarze jej działania,
2. pielęgniarką/położną praktyki
3. lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej/rodzinnym,
4. pielęgniarką środowiskową/rodzinną,
5. pielęgniarką w środowisku nauczania i wychowania,
6. pielęgniarką opieki długoterminowej,
7. innymi Świadczeniodawcami zgodnie z potrzebami podopiecznych,
8. przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia rodziny.
1. Świadczenia w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki
1) Diagnozowanie, ocena i zapobieganie zagrożeniom zdrowotnym kobiet w przebiegu ciąży.
2) Ocena zagrożeń zdrowotnych wynikających z działania czynników szkodliwych w środowisku.
3) Edukacja kobiety we wszystkich okresach życia do prowadzenia samoobserwacji, do podejmowania działań wczesnego wykrywania i likwidacji czynników ryzyka nowotworowego.
4) Poradnictwo w zakresie samoopieki i samopielęgnacji w zdrowiu, profilaktyce chorób.
5) Edukacji prozdrowotna.
6) Organizacja grup wsparcia.
7) Prowadzenie czynnego poradnictwa w zakresie profilaktyki chorób wieku dziecięcego i chorób ginekologicznych, onkologicznych.
8) Prowadzenie programu przygotowania do porodu z uwzględnieniem porodu rodzinnego.
9) Promowanie karmienia piersią.
10) Edukacja w zakresie zapobiegania zakażeniom HIV oraz chorobom przenoszonym drogą płciową.
11) Realizację prozdrowotnych programów profilaktycznych i z zakresu promocji zdrowia.
2. Świadczenia w zakresie opieki nad kobietami w okresie ciąży i połogu oraz noworodkami i niemowlętami w pierwszych 6-tygodniach życia
1) Objęcie czynną i systematyczną opieką kobiet ciężarnych, położnic, noworodków, oraz ich rodzin.
2) Dokonywanie oceny stanu zdrowia kobiety oraz noworodka i niemowlęcia w celu określenia zapotrzebowania na opiekę położniczą:
a) Zbieranie wywiadu ..
b) Wykonywanie testu na fenyloketonurię i hypotyreozę u noworodków.
c) Pobieranie materiału do badań diagnostycznych i wykonywanie testów diagnostycznych.
d) Wykonywanie pomiarów.
e) Ustalenie nieprawidłowości dokonanych pomiarów i przeprowadzonych badań.
f) Wykonywanie badania fizykalnego kobiety (ogólnego i położniczego) i noworodka.
3) Udzielanie pomocy położniczej i neonatologicznej w nagłych przypadkach, przed przybyciem lekarza.
4) Monitorowanie rozwoju ciąży prawidłowej, przebiegu połogu, rozwoju noworodka.
5) Prowadzenie porodu fizjologicznego w warunkach domowych z zapewnieniem wymaganych zabiegów neonatologicznych w tym testów i szczepień ochronnych u noworodka.

3. Świadczenia pielęgnacyjne w schorzeniach ginekologicznych.
1) Sprawowanie opieki nad kobietami ze schorzeniami ginekologicznymi.
2) Sprawowanie opieki paliatywnej nad kobietami, ocena jakości życia i wydolności psychofizycznej.
3) Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych.
4) Edukacja i aktywizowanie do samoopieki i samopielęgnacji.
5) Podawanie leków różnymi drogami i technikami.
6) Udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i w nagłych zachorowaniach.
4. Świadczenia usprawniające
1) Koordynacja i współdziałanie w rehabilitacji przyłóżkowej w celu zapobiegania
powikłaniom wynikającym z długotrwałego unieruchomienia.
2) Usprawnienie ruchowe.
3) Drenaż ułożeniowy, prowadzenie gimnastyki oddechowej
4) Ćwiczenia ogólno-usprawniające specyficzne wynikające z potrzeb zdrowotnych dla podopiecznych.

C. Zakres kompetencji pielęgniarki środowiskowej w środowisku nauczania i wychowania.
Pielęgniarka środowiskowa w środowisku nauczania i wychowania planuje i realizuje opiekę pielęgnacyjną nad uczniami na terenie szkoły lub w placówce oświatowo-wychowawczej w zakresie:
1. promocji zdrowia
2. profilaktyki chorób
3. świadczeń diagnostycznych
4. świadczeń pielęgnacyjnych,
5. świadczeń pielęgnacyjno-leczniczych
W realizacji świadczeń zdrowotnych pielęgniarka w środowisku nauczania i wychowania współpracuje z:
1. rodzicami i/lub opiekunami uczniów, uczniami / wychowankami
2. dyrektorem szkoły/ośrodka, pedagogiem szkolnym, wychowawcami klas
3. lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej / rodzinnym
4. pielęgniarką środowiskową/rodzinną
5. położną środowiskową/rodzinną
6. pielęgniarką praktyki
7. innymi Świadczeniodawcami zgodnie z potrzebami zdrowotnymi podopiecznych
8. przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia dzieci i młodzieży
9. powiatową stacją sanitarno-epidemiologiczną
1. Świadczenia w zakresie promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej
1) Prowadzenie edukacji zdrowotnej uczniów.
2) Wspieranie w edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia nauczycieli, wychowawców i uczniów.
3) Udział w projektowaniu i programowaniu zajęć z edukacji zdrowotnej w placówce nauczania i wychowania.
4) Opracowywanie scenariuszy/konspektów zajęć z uczniami, rodzicami w zakresie promocji zdrowia.
5) Planowanie i prowadzenie specyficznych (dostosowanych do problemów zdrowotnych) form edukacji zdrowotnej uczniów z zaburzeniami rozwoju i zdrowia.
6) Uczestnictwo w planowaniu, realizacji i ewaluacji szkolnego programu edukacji prozdrowotnej i programów profilaktycznych oraz promocji zdrowia.
7) Udzielanie nauczycielom/wychowawcom konsultacji w zakresie biomedycznych aspektów edukacji prozdrowotnej.
1) Promowanie zachowań prozdrowotnych, działań na rzecz zachowania zdrowia i zapobiegania chorobom i urazom.
9) Udzielanie porad dotyczących postaw i zachowań zdrowotnych.
10) Udział w realizacji programów zdrowotnych w środowisku szkolnym, w tym projektu szkoły promującej zdrowie.
2. Świadczenia w zakresie profilaktyki.
1) Organizowanie i realizowanie szczepień ochronnych.
2) Realizowanie programów profilaktycznych.
3) Ocenianie stanu sanitarno – higienicznego i bezpieczeństwa w placówce nauczania i wychowania oraz warunków nauczania w szkole.
4) Współdziałanie z dyrekcją szkoły w zakresie rozwiązywania problemów zdrowotnych uczniów/wychowanków oraz innych zagrażających zdrowiu uczniów/wychowanków.
3. Świadczenia diagnostyczne.
1) Identyfikacja podopiecznych z problemami zdrowotnymi, psychosomatycznymi i społecznymi
2) Przeprowadzanie wywiadów środowiskowych
3) Wykonywanie testów przesiewowych zgodnie z obowiązującym programem i procedurami i kierowaniem postępowaniem poprzesiewowym w stosunku do uczniów z dodatnimi wynikami testów.
4) Wykonywanie testów diagnostycznych
4. Świadczenia pielęgnacyjno – lecznicze
1) Podawanie leków różnymi drogami i technikami.
2) Udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia, nagłych zachorowaniach i w wypadkach i urazach
3) Prowadzenie resuscytacji krążeniowo - oddechowej

Część III.
Prowadzenie dokumentacji medycznej zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi i przyjętymi zasadami.

Część IV
Przepisy załącznika nie naruszają prawa pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej do realizacji zadań i stosowania procedur wynikających z odrębnych przepisów