old

Rocznica w Poznaniu - Dorota Pilonis

- Choć politykom ufać nie należy, nic na świecie bez polityki się nie obędzie, nawet służba zdrowia - mówił podczas konferencji PZ w Poznaniu Marek Twardowski z Sekretariatu Federacji. Podkreślił, że od wyników tegorocznych wyborów zależeć będzie kształt ustawy zdrowotnej. Lekarze już dawno zabiegają, by na wzór niemiecki, z mocy ustawy, jedna organizacja lekarska zawierała z płatnikiem usług medycznych kontrakt określający stawki w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej.

Konferencję zorganizował wielkopolski oddział Federacji w rocznicę podpisania porozumień poznańskich. Ubiegłoroczną walkę lekarzy o kontrakty z NFZ przypomniał zebranym krótki film. Archiwalne wypowiedzi telewizyjne ówczesnego premiera L. Millera i prezesa NFZ K. Panasa wzbudzały śmiech. - To rechot historii. Zawrotnie szybko obnażyła demagogię poczynań tych panów - komentowali film lekarze.

Konferencja odbyła się pod hasłem "Czas dialogu". Obecni w Poznaniu Wacława Wojtala, wiceminister zdrowia i Ryszard Stangierski, dyrektor Wielkopolskiego Oddziału NFZ zadeklarowali chęć dialogu i współpracy z PZ.

Marek Twardowski podkreślił, że mimo zainteresowania Federacją niektórych partii, PZ pozostanie organizacją apolityczną reprezentującą interesy lekarzy i pacjentów. Będzie jednak angażować się we wszystkie działania mające na celu poprawę opieki zdrowotnej.

Twardowski z satysfakcją mówił o coraz lepszej współpracy z centralą NFZ i ministerstwem zdrowia. Ale nie chroni to lekarzy przed szkodliwą działalnością niektórych dyrektorów oddziałów NFZ. - PZ nie będzie się biernie przyglądać poczynaniom dyrektorów, którzy łamią ustalenia wypracowane między PZ a centralą NFZ - zapowiedział. Przypomniał, że część dyrektorów próbuje zamieszczać w umowach kontraktowych nieuzgodnione zapisy. Dodał, że Federacja z nadzieją oczekuje rozstrzygnięcia konkursu na dyrektorów oddziałów NFZ (w lutym).

Główny negocjator PZ mówił też, że wiele zagadnień dotyczących kontraktowania świadczeń ambulatoryjnej opieki zdrowotnej wymaga jeszcze uporządkowania.

- Nie może być tak, że lekarz poz musi przyjąć nieokreśloną liczbę pacjentów dziennie. Nawet w kraju tak bogatym, jak Szwecja - tłumaczył Twardowski - na wizytę u lekarza poz czeka się nawet do 2 tygodni. Wizyta musi trwać pół godziny, lekarz przyjmuje 8-10 pacjentów dziennie. Zdaniem PZ, ogranicza to niekontrolowany wypływ środków, bo świadczeniodawca wystawia w ciągu dnia tylko 8-10 skierowań do specjalisty czy na badania laboratoryjne.

Wizyty domowe w Szwecji przysługujące nieodpłatnie ubezpieczonym dotyczą tylko pacjentów, którzy w trybie nagłym muszą zostać przewiezieni do szpitala psychiatrycznego lub gdy trzeba stwierdzić zgon pacjenta. - Mimo to śmiertelność wśród Szwedów wcale nie jest większa niż w Polsce - przekonywał sekretarz PZ. - Tymczasem u nas wmawia się pacjentom, że w ramach ograniczonych środków wszystko im się należy. Znacie drugi kraj w Europie, gdzie kontraktuje się pielęgniarską nocną opiekę wyjazdową? - pytał retorycznie zgromadzonych. - W Polsce jednym pacjentem opiekuje się 6 pielęgniarek (praktyki, środowiskowa, higienistka, nocna wyjazdowa, nocna ambulatoryjna oraz położna). Ja potrzebuję do realizacji moich zadań tylko dwie.

Zdaniem Twardowskiego, o kontraktowaniu usług takiej liczby pielęgniarek zadecydowały względy polityczne, a nie merytoryczne.

Problemem są również płace, które rażąco odbiegają od europejskich. M. Twardowski zauważył, że najlepszymi pacjentami są dziś ci, którzy korzystali z usług lekarzy poz we Włoszech. Mają oni świadomość, ile kosztuje wizyta w gabinecie lekarza rodzinnego, bo sami musieli dopłacić z własnej kieszeni 38 euro. A przecież drugie tyle za wizytę płaci lekarzowi ubezpieczyciel.

Federacja zamierza powołać zespoły, które zajmą się przygotowaniem rozwiązań najpilniejszych problemów. Zaprasza swoich członków do zgłaszania się do pracy w zespołach.

Rozkład i paraliż (2005-01-25)

Odebranie kompetencji lekarzom rodzinnym spowodowało paraliż systemu opieki zdrowotnej. Kilkumiesięczne kolejki do specjalistów to efekt niesprawnej medycyny rodzinnej.

Nieraz już pisałem o klątwie Mariusza Łapińskiego, która ciąży nad naszą służbą zdrowia. O jego pseudo reformach okraszanych czczymi obietnicami: lekarza dostępnego przez 24 godziny, pogotowia na pstryknięcie i szpitali wybieranych przez chorych wedle widzimisię - powiedziano już bardzo wiele. Ale - jak widać - nigdy dosyć.
Zwłaszcza, że rozkład zapoczątkowany przez Wielkiego Reformatora dziś całkowicie paraliżuje system.
Dzieło zniszczenia bierze swój początek w demontażu medycyny rodzinnej. Dziś już całkiem wyraźnie widać, jak destrukcyjne manipulacje w tej materii rozkładają na łopatki specjalistykę. Po ujawnieniu listy oczekujących na wizytę u specjalisty, wszyscy na stronach internetowych oddziałów wojewódzkich NFZ mogą przeczytać, że czas takiego oczekiwania na poradę niektórych lekarzy wynosi nawet 200 dni.

Demontaż medycyny rodzinnej nastąpił na skutek wrzucenia do jednego worka pod nazwą poz i lekarza rodzinnego, i internisty, i felczera. W sytuacji, kiedy wszechstronnie wykształconemu lekarzowi rodzinnemu nikt nie płaci za jego umiejętności - nie wykorzystuje on swoich kompetencji. Nie ma interesu w tym, aby leczyć np. proste schorzenia laryngologiczne, kardiologiczne, okulistyczne czy chirurgiczne. Kieruje więc bez ograniczeń do lekarzy specjalistów. Skoro dostaje tyle samo pieniędzy co felczer i ma takie same kompetencje, to po co się wysilać i narażać?
Na skutek tego specjaliści przestali być konsultantami w wąskich dziedzinach medycyny, a stali się zaś lekarzami rejonowymi od różnych części ciała. Kolejki się wydłużają i pacjent, który naprawdę potrzebuje konsultacji specjalisty, musi czekać pół roku. No i pieniądze wypływają z Funduszu w zupełnie niekontrolowany sposób.
O zadłużonych szpitalach to nawet się już pisać nie chce. Szpitali jest za dużo i wszyscy o tym wiedzą. Ale ze względów politycznych, bo nie merytorycznych, pompuje się tam pieniądze, żeby za wszelką cenę je utrzymać. Tymczasem pieniądze te można by sensowniej zainwestować w opiekę ambulatoryjną, np. chirurgię jednego dnia. Z pewnością obniżyłoby to koszty leczenia wielu schorzeń. Usunięcie migdałów można przecież przeprowadzić w dobrze wyposażonym gabinecie. No, ale wtedy szpital straciłby pieniądze za hospitalizację. Pogrążone w długach szpitale zasilane więc będą teraz środkami unijnymi, niestety lecznictwo ambulatoryjne nie może się do nich dopchać.

O mały włos NFZ musiałby wprowadzić listy oczekujących na badania diagnostyczne. Gdyby lekarze poz, tak jak postulowali diagności, kierowali wszystkich chętnych na laboratoryjne badania diagnostyczne, na pewno zabrakłoby już pieniędzy.
Wszystko to jest efektem tego, że lekarzy rodzinnych sprowadzono do roli sekretarek medycznych kierujących ruchem chorych. Gdybym wiedział, że kończąc medycynę rodzinną będę się tylko zajmował wypisywaniem skierowań, pewnie bym się na to nie zdecydował.

Naprawa sytuacji będzie trudna. Lekarze mojej specjalności walczyli o stworzenie nowoczesnego systemu medycyny rodzinnej i się sparzyli. Czy będą chcieli dwa razy ginąć za to samo? Wątpię.
Dopóki płatnik usług medycznych nie uświadomi sobie, że dobrze funkcjonująca medycyna rodzinna porządkuje cały system i pozwala na kontrolę wydatków - nigdy nie będzie dobrze. Konieczne jest przywrócenie lekarzowi rodzinnemu właściwej roli. Ma on zaspokajać 80% potrzeb zdrowotnych pacjenta i kierować całym procesem jego leczenia. Powinien być więc również dysponentem pieniędzy przeznaczonych na jego leczenie. Im prędzej NFZ zda sobie tego sprawę, tym lepiej.

Robert Sapa

List do redakcji "Służby Zdrowia" jako polemika wobec artykułu "Populizm diagnostów"

Poniżej zamieszczamy list do redakcji "Służby Zdrowia" jako polemikę wobec artykułu Pana doktora Sapy. List ten nadesłał Pan Andrzej Michalski. Dziękujemy!

Konin 06.12.2004 r.

Redakcja

„Służby Zdrowia”

Z zainteresowaniem przeczytałem artykuł dr Roberta Sapy na temat badań diagnostycznych p.t.: „Populizm diagnostów” w październikowym numerze naszego pisma. Wobec logicznych argumentów trudno nie zgodzić się także z ostatecznym wnioskiem, że przy ograniczonych funduszach rozwiązanie organizacyjne obecne (lekarz rodzinny decyduje jakie badania diagnostyczne należy wykonać i płaci za nie) jest korzystniejsze niż rozwiązanie proponowane przez diagnostów. Oczywiście jest to najkorzystniejsze z punktu widzenia NFZ, który w ten sposób sprawę badań diagnostycznych ma „z głowy”.
Ale czy rzeczywiście wykonujemy tylko badania diagnostyczne konieczne dla zdiagnozowania naszego chorego?

Od pięciu lat gdy pracuję jako lekarz rodzinny „ w nowej rzeczywistości” codziennie mam 2-4 pacjentów którzy przychodzą „zrobić sobie wszystkie badania”. Motywacje pacjentów jest różna i poniekąd zrozumiała:

- Co miesiąc opłacają składkę zdrowotną i nie korzystają z dobrodziejstw darmowej opieki zdrowotnej a coś im się przecież należy. Co ciekawego twierdzą tak nawet ci, którzy bardzo często mnie odwiedzają – bo lekarz jest przecież za darmo, a za lekarstwa i tak muszą płacić.

- Martwią się ,że może są chorzy i nawet o tym nie wiedzą (przecież wykonuje się badania profilaktyczne zdrowym ludziom w zakładach pracy!).

- Boją się śmierci i chcieliby wiedzieć czy bardzo są chorzy.

- Przeczytali w „kolorowej gazecie” jakie są objawy poważnej choroby i stwierdzają u siebie podobne i bardzo chcą wiedzieć czy są chorzy na tą chorobę , już wiedzą jakie badania należy wykonać, a „kolorowa gazeta” uświadamia, że lekarz rodzinny ma obowiązek skierowanie na badania wydać.

- Są ciekawi jaki mają np.; poziom cholesterolu – bo właśnie wrócili z wesela/idą na wesele itd.

- Dawno nie mieli wszystkich badań.

Po wielu takich dyskusjach/kłótniach stwierdzam, że:
- jestem krańcowo sfrustrowany tą sytuacją,

- ponieważ staram się wykonywać badania diagnostyczne wszędzie tam gdzie uważam to za konieczne – jestem podatny na manipulacje ze strony pacjentów, którzy imają się różnych sposobów aby wyłudzić skierowania na badania,

- ogromna większość badań jest prawidłowych co (m. in.) świadczy o skutecznej manipulacji ze strony pacjentów,

- pacjentów nie interesuje ile pieniędzy lekarz ma do dyspozycji i jakie są zasady wystawiania skierowań,

- pacjenci uwielbiają się badać za darmo,

- pacjenci uwielbiają się leczyć u specjalistów,

- pacjenci nie są zainteresowani jakąkolwiek prewencją, a w szczególności nie są zainteresowani:
a) zmianą stylu życia,
b) rzuceniem palenia i picia,
c) profilaktycznym pobieraniem leków.

Wskutek powyższych zjawisk znaczna część naszych badań wykonywana jest niepotrzebnie z punktu widzenia diagnozowania chorób i leczenia (być może niektóre mają znaczenie profilaktyczne). Jeżeli stwierdzane są nieprawidłowości często zdarza się, że pacjent nie podejmuje leczenia, bo nie może lub nie chce, a badania chciał wykonać z ciekawości i za pewien okres czasu przyjdzie je powtórzyć – bo: „miał złe wyniki”.

Rozwiązaniem problemu, w moim przekonaniu, najtańszym i najskuteczniejszym jest wprowadzenie pełnej odpłatności dla pacjentów za badania diagnostyczne z zakresu lekarza rodzinnego. Inne badania nadal bezpłatne jak dotychczas.

Uzasadnienie:

1. Badania diagnostyczne zlecane przez lekarza rodzinnego jednorazowo rzadko przekraczają kwotę 50 zł. Pacjent wymaga takich badań z reguły raz do roku. Pacjent przewlekle chory wydaje miesięcznie na leki dużo więcej, bo około 150 złotych.

2. Lekarz rodzinny jest dostępny bezpłatnie, badanie ciśnienia tętniczego i poziomu cukru pozostają bezpłatne.

3. Znika stałe źródło konfliktów lekarz rodzinny – pacjent.

4. W sytuacji niedoboru środków jest to najlogiczniejszy i najbardziej akceptowalny sposób uzyskania dodatkowych funduszy, pacjent dopłaca „do siebie” a nie do wspólnego kotła, nie potrzeba opłacać żadnych kosztów administracyjnych.

5. Zanikają próby wyłudzenia skierowań, pacjent z ciekawości robi sobie badania, jakie chce i za nie płaci.

6. Nie należy się łudzić, że ktoś, kogo nie stać na badania za 50 złotych będzie się systematycznie leczył za wyższą kwotę.

7. Z zaoszczędzonych pieniędzy można sfinansować powszechne badania profilaktyczne (darmowe) np.: zdj. rtg płuc (nawrót gruźlicy!)

Pozostaje pytanie: dlaczego powyższe rozwiązanie nie zostanie zrealizowane?

1. Politycy w swojej masie to populistyczni tchórze.

2. Społeczeństwo polskie jest mentalnie głęboko socjalistyczne i każdą próbę wprowadzenia odpłatności traktuje jako zabór bezwzględnie należnych przywilejów.

3. W rozważaniu tego zagadnienia każdemu obywatelowi odzywa się socjalistyczne sumienie w trosce o„najbiedniejszych”. Powodowani tą troską nie wyrażą zgody na zmianę stosownego przepisu, chociaż bez zmrużenia oka zgodzą się na podniesienie akcyzy na paliwo, co oczywiście spowoduje wzrost cen mleka tak, że mleko przestanie być dostępne dla „najbiedniejszych” – no, ale to nie to samo.

Pozostając w głębokiej frustracji – pozdrawiam,

Andrzej Michalski

Informacja dla prasy

Zarząd Krajowy OZZL informuje, że złożył doniesienie do prokuratury, o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez ministra zdrowia Marka Balickiego z art. 231 §1 kodeksu karnego: ?Funkcjonariusz publiczny, który przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3..
W ocenie ZK OZZL przestępstwo takie zostało popełnione przez to, że minister zdrowia Marek Balicki, przekraczając swoje uprawnienia, zakazał szpitalom publicznym leczyć osoby, które chcą pokrywać koszty tego leczenia ze środków własnych. W ten sposób minister zdrowia działa na szkodę interesu publicznego i prywatnego.
Nie ma przepisu prawnego, zakazującego szpitalom publicznym leczenia osób ubezpieczonych - odpłatnie, jeżeli osoby te dobrowolnie wyrażą na to zgodę. Minister wydając taki zakaz - wykorzystał swój autorytet wysokiego urzędnika państwowego i obawę dyrektorów szpitali publicznych, że ich sprzeciw wobec decyzji ministra narazi ich na retorsję z jego strony.
Stałą cechą polskiej służby zdrowia jest deficyt środków publicznych, przeznaczanych na leczenie ?bezpłatne, co powoduje kolejki do świadczeń. Oczekiwanie w kolejkach do leczenia może narazić - osoby oczekujące - na pogorszenie stanu zdrowia lub śmierć, a w najlepszym przypadku powoduje wydłużenie okresu choroby, niesprawności, złego samopoczucia, czy odczuwania cierpień.
Dlatego wiele osób, mimo, że ma uprawnienia do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych, rezygnuje z nich, byle tylko nie narażać się na w/w szkody. Każdy ma prawo do takich decyzji, jakie jego zdaniem - najlepiej służą jego zdrowiu. Jest to praktyczne korzystanie z ?prawa do ochrony zdrowia.
W pojęciu ?prawa do ochrony zdrowia mieści się też prawo do wyboru miejsca leczenia, bo różne placówki medyczne oferują różny poziom usług zdrowotnych i wybór miejsca leczenia może wręcz przesądzić o wyleczeniu lub pozostaniu w chorobie. Wyboru takiego nie można ograniczać tym bardziej, gdy pacjent płaci za leczenie ze swoich środków, bo oznaczałoby to również ograniczenie prawa własności -zakaz swobodnego korzystania ze swoich pieniędzy.
Prawo do ochrony zdrowia i prawo własności są zagwarantowane w Konstytucji RP. Minister zdrowia nie może pozbawiać obywatela jego praw konstytucyjnych, ani ich ograniczać. Może to uczynić tylko Parlament w drodze ustaw i wyłącznie w wybranych przypadkach (gdy przemawia za tym konieczność ochrony innych praw konstytucyjnych lub szczególny interes publiczny, którego nie można zaspokoić w inny sposób).
Nie ma żadnego interesu publicznego, któremu zagrażałoby leczenie pacjentów ?komercyjnych przez szpitale publiczne. Pacjenci ?komercyjni nie wypychają z kolejki pacjentów ?bezpłatnych, bo szpitale wskutek niskich limitów narzuconych przez NFZ -mają ?wolne moce przerobowe, które mogą zmarnować lub wykorzystać na leczenie odpłatne. Zatem, leczenie pacjentów komercyjnych przyczynia się do poprawy warunków leczenia wszystkich pacjentów, bo publiczny szpital ma więcej pieniędzy, które może przeznaczyć na poprawę swojego stanu sanitarnego, wyposażenia itp. itd.
Ograniczenie prawa wyboru miejsca leczenia dla pacjentów ?odpłatnych tylko do szpitali prywatnych ogranicza prawo tych pacjentów do ochrony zdrowia. Zakres świadczeń udzielanych przez szpitale publiczne w Polsce jest szerszy niż przez szpitale prywatne, a pewne świadczenia są dostępne tylko w publicznych placówkach. Poza tym, poziom niektórych świadczeń udzielanych w publicznych szpitalach jest wyższy niż w szpitalach prywatnych.
Udowodniliśmy wyżej, że przez opisane tutaj działanie, minister zdrowia Marek Balicki działa na szkodę interesu prywatnego poszczególnych osób chorych, którym utrudnia lub uniemożliwia skuteczne leczenie za ich własne pieniądze. Ponieważ działania te stanowią również złamanie konstytucyjnych praw obywatelskich (prawa do ochrony zdrowia i prawa własności), a dokonuje tego przedstawiciel Rządu RP, naruszone zostaje zaufanie obywateli do Państwa i prawa przez to państwo stanowione. To uzasadnia stwierdzenie, że minister zdrowia Marek Balicki działa również na szkodę interesu publicznego.
Działanie na szkodę interesu publicznego polega także na tym, że minister zdrowia uniemożliwiając pozyskiwanie dodatkowych pieniędzy przez szpitale publiczne, od pacjentów ?komercyjnych utrudnia działania mające na celu zmniejszenie zadłużenia szpitali publicznych. Dług tych szpitali jest długiem publicznym i jego spłata obciąży ostatecznie skarb państwa czyli wszystkich podatników.
Podsumowanie:
1. Minister zdrowia Marek Balicki bezprawnie wydał zakaz leczenia przez szpitale publiczne ?komercyjnych pacjentów.
2. Powyższy zakaz spowodował, że poszczególne chore osoby, które chcą się leczyć z własnych środków, mają istotnie ograniczone prawo wyboru miejsca leczenia, a w niektórych przypadkach (tych, w których publiczny szpital jest jedynym wykonawcą określonych świadczeń) są pozbawione w ogóle prawa do leczenia ?bezkolejkowego. Stanowi to naruszenie konstytucyjnych praw: do ochrony zdrowia i prawa własności. Jest działaniem na szkodę interesu prywatnego (określonych pokrzywdzonych osób) i publicznego poprzez podważenie zaufania obywateli do Państwa i prawa przez to państwo stanowionego.
3. Powyższy zakaz spowodował również utratę przez szpitale publiczne możliwości poprawy swojej sytuacji materialnej i zmniejszenia zadłużenia, które ostatecznie jest długiem publicznym. Minister zdrowia w ten sposób działa na szkodę interesu skarbu państwa, a zatem na szkodę interesu publicznego.
4. Pełny tekst doniesienia na stronie www.ozzl.org.pl/akt/08122004_2.htm
W imieniu Zarządu Krajowego Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy
Krzysztof Bukiel przewodniczący Zarządu
Bydgoszcz dnia 08 grudnia 2004r.

Oświadczenie
Zarządu Krajowego
Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy

W związku z okolicznościami odwołania ze stanowiska wiceministra Rafała Niżankowskiego, Zarząd Krajowy OZZL przestrzega Rząd RP, że samo głoszenie wzniosłych haseł, a nawet ich zdecydowana obrona, nie przekonają ludzi, iż władze rzeczywiście działają na rzecz zdrowia dla wszystkich. Praktyczne dokonania Rządu są w tej mierze dokładnie odwrotne.

Pod hasłem równego dostępu do leczenia stworzono w Polsce system, w którym reglamentuje się świadczenia zdrowotne, odsyła chorych do kolejek, narażając ich zdrowie lub życie, a tym, którzy chcą ominąć kolejki lecząc się za własne pieniądze – odmawia się wyboru dowolnego szpitala i zwrotu chociażby części kosztów z tzw. ubezpieczenia zdrowotnego. Nieskrępowany dostęp do leczenia mają jedynie osoby z różnych powodów uprzywilejowane: zajmujące eksponowane stanowiska w administracji rządowej, terenowej, parlamentarzyści, inne osoby „wpływowe” w kraju lub społeczności lokalnej, pracownicy zatrudnieni u niektórych pracodawców itp.

Czy gwałtowna reakcja Rządu RP na „zamach” na hasło nie była po prostu rozpaczliwą próbą ratowania pozorów? Pamiętamy przecież czasy, gdy – wraz z postępującym kryzysem gospodarczym naszej Ojczyzny – na ulicach przybywało haseł o „Polsce rosnącej w siłę i ludziach, którym żyje się dostatnio”.

W imieniu Zarządu Krajowego
Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy
Krzysztof Bukiel – przewodniczący Zarządu

Bydgoszcz, dnia 03 grudnia 2004r.
PW.II-405/04

Oświadczenie Zarządu Krajowego Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy w sprawie zakazu pobierania opłat od pacjentów "ponadlimitowych" przez szpitale publiczne

Zarząd Krajowy OZZL stanowczo protestuje przeciwko dyskryminacji szpitali publicznych przez Władze RP.

Szpitale publiczne są dyskryminowane przez to, że minister zdrowia zakazuje im odpłatnego leczenia pacjentów, którzy chcą leczyć się odpłatnie w tych szpitalach, zwłaszcza w sytuacji, gdy limity przyznane przez NFZ zostały już wyczerpane, a pacjenci nie chcą czekać na leczenie w kolejce (odczuwając to jako zagrożenie dla ich zdrowia). W ten sposób szpitale publiczne są pozbawiane potencjalnego zarobku, a ich kosztem zyskują szpitale prywatne, do których - przymusowo - kierowani są "ponadlimitowi" pacjenci.

Takie postępowanie łamie również podstawowe prawa obywatelskie. Każdy człowiek ma bowiem prawo wyboru miejsca swojego leczenia, zwłaszcza w sytuacji, gdy płaci za to leczenie z własnych, prywatnych środków. W warunkach polskich - w szpitalach publicznych wykonywanych jest wiele świadczeń, których nie wykonuje się w szpitalach prywatnych, a niektóre świadczenia są wykonywane na wyższym poziomie. Jeżeli minister zdrowia pozbawia pacjentów możliwości odpłatnego leczenia w szpitalach publicznych, to niejednokrotnie pozbawia ich możliwości jakiegokolwiek leczenia lub uzyskania lepszych świadczeń.

Trzeba dodać, że minister zdrowia nie ma podstaw prawnych do takich działań. Art. 54 ust.1 ustawy o zakładach opieki publicznej stwierdza wprost, że "Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej może uzyskiwać środki finansowe: 1) z odpłatnych świadczeń zdrowotnych udzielanych na podstawie umowy, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej...". Żadne "przepisy odrębne" nie zabraniają publicznemu zakładowi opieki zdrowotnej umówić się z prywatnymi osobami na udzielanie odpłatnych świadczeń zdrowotnych.

Powyższa sytuacja jest kolejnym dowodem na to, że obecny system opieki zdrowotnej w Polsce jest dysfunkcjonalny - nie zapewnia osobom chorym niezbędnej pomocy medycznej ze środków publicznych, a tym, którzy chcą się leczyć odpłatnie, uniemożliwia skorzystanie z dowolnego zakresu świadczeń. Widać też wyraźnie, że rządzący nie mają spójnej koncepcji funkcjonowania systemu, a ich działania są chaotyczne i wzajemnie sprzeczne. Jednego dnia minister zdrowia krytykuje dyrektorów szpitali publicznych, że nie dostatecznie troszczą się o kondycję materialną swoich zakładów, drugiego - zabrania im podejmowania działań, mających na celu poprawę tej kondycji. W jednym oświadczeniu minister zdrowia staje w obronie prawa pacjentów dializowanych do leczenia na odpowiednio wysokim poziomie, w drugim - zabrania pacjentom leczyć się w wybranych przez nich szpitalach.

Zarząd Krajowy OZZL apeluje do rządzących o podjęcie dyskusji ze środowiskiem medycznym na temat kształtu opieki zdrowotnej w Polsce. OZZL przypomina o tym, że istnieje Program Racjonalnego Systemu Opieki Zdrowotnej, opracowany przez Porozumienie Środowisk Medycznych, skupiające reprezentantów zarówno publicznej, jak i prywatnej służby zdrowia i mający poparcie organizacji i osób spoza służby zdrowia. Informacja o programie na stronie www.rsoz.ozzl.org.pl.

W imieniu Zarządu Krajowego Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy
Krzysztof Bukiel - przewodniczący Zarządu
Bydgoszcz, 18 listopada 2004 r.

Prof. Andrzej Kajetan Koźmiński

(...)Wszelkie darmowe dobra są nisko cenione i marnotrawione, a wszelkie subwencjonowane instytucje działają nieefektywnie i marnują zasoby. Służba zdrowia nie jest wyjątkiem od tej reguły. Dlatego sprzedaż usług medycznych i konkurencja między ich dostawcami powinny doprowadzić do bardziej racjonalnego wykorzystania zasobów ludzkich, rzeczowych i finansowych. (...) Wydaje się, że sieć placówek służby zdrowia projektowana była w okresie komunizmu na podstawie czasu dojazdu furmanką i przy założeniu prymitywnego poziomu techniki medycznej.
Kolejny konflikt wokół służby zdrowia, jaki rozgrywał się na przełomie 2003 i 2004 r., przekonał mnie raz jeszcze, że największym zagrożeniem dla opieki zdrowotnej w naszym kraju nie jest bynajmniej hipochondria, lecz hipokryzja. Polega ona na tym, że nikt nie ma odwagi otwarcie i publicznie przyznać, że nie ma możliwości zapewnienia społeczeństwu opieki zdrowotnej, zgodnej z regułami sztuki współczesnej medycyny, bez pieniędzy pochodzących pośrednio (przez prywatne ubezpieczenia) lub bezpośrednio od pacjentów.

Politycy mniej lub bardziej przekonująco udają, że da się to wszystko jakoś załatać w ramach dotychczasowego systemu finansowania za pomocą kolejnych reorganizacji, zaklęć, ograniczeń, wymuszeń. No i kolejne ekipy próbują swoich cudownych recept, potęgując zamieszanie, chaos, dezorientację, a przede wszystkim powodując degenerację i rozpad jeszcze funkcjonujących struktur. Opozycja bez trudu skutecznie krytykuje te kulawe dziwolągi wprowadzane przez rządzących, sama proponując przedsięwzięcie następnych, podobnych »reform«, no i oczywiście obiecując zwiększenie nakładów z kasy państwowej. Gruszki na wierzbie są wobec tych obietnic propozycją całkiem realistyczną.

Podobnie jak w okresie komunizmu, hipokryzja rządzących bierze się z pogardy dla »tłumu«, z przekonania, że »ludzie tego nie zrozumieją i nie zaakceptują«. Udajemy więc »na razie«, że kwadraturę koła da się rozwiązać. Szukamy też przy okazji kozłów ofiarnych i piorunochronów, przeciwko którym można, chociaż chwilowo, skierować gniew opinii publicznej. Tymi kozłami ofiarnymi są środowiska medyczne. A tymczasem to dzięki profesjonalizmowi i ofiarności tych środowisk to, co zgodnie z logiką nie ma już prawa działać, jednak ciągle jeszcze działa i leczy. Hipokryzja popłaca tylko na krótką metę. Jeśli się przyjrzeć dynamice koniecznych nakładów na nowoczesną medycynę i środków publicznych na ich finansowanie, to widać, że »nożyce« między nimi niebezpiecznie się rozwierają. A zatem już wkrótce »szydło wyjdzie z worka«, co oznacza, że próby leczenia służby zdrowia na podstawie fałszywej diagnozy hipokrytów doprowadzą do jej zapaści.

Trzeba więc spojrzeć prawdzie w oczy. Przede wszystkim należy uświadomić sobie, że na skutek lawinowego postępu w technologiach medycznych już następuje - i to coraz szybciej - kolosalny wzrost kosztów leczenia. Nawet w najbogatszym kraju nie sposób wyobrazić sobie powszechnej dostępności najbardziej nowoczesnych technologii i procedur. Na jakiej podstawie więc jedni mają do nich dostęp, a inni nie?. Co ma decydować o życiu i śmierci? Przypadek? Kolejność zgłoszenia? Znajomości? Pozycja społeczna? Łapówki? Ocena szans sukcesu terapii?

Jest to niezwykle skomplikowany problem etyczny, społeczny, ekonomiczny, prawny i medyczny, wobec którego wyzwania z dziedziny zarządzania gospodarczego wydają się trywialnie proste. Warto się poważnie zastanowić, czy jedynym praktycznie wykonalnym i w miarę uczciwym sposobem jego rozwiązania nie jest docelowo siła dodatkowego ubezpieczenia, które pacjent wykupił ponad poziom opieki gwarantowanej wszystkim. Sytuacja finansów publicznych naszego kraju praktycznie wyklucza zwiększenie wydatków państwa na świadczenia socjalne i na ochronę zdrowia. Poziom powszechnie dostępnych świadczeń nie może więc być bardzo wysoki. Im szybciej zostanie zatem uruchomiony nowy system prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych, tym większe szanse na zapobieżenie zapaści w jednym z kluczowych obszarów życia społecznego, tym więcej pieniędzy w całym systemie i tym lepsza opieka dla wszystkich.

Najpierw trzeba jednak uwolnić się od hipokryzji. Sprawa jest tym bardziej pilna, że konieczne jest opracowanie systemu przejściowego dla osób, którym wiek i stan zdrowia uniemożliwi uzyskanie odpowiedniej kwoty ubezpieczenia. Nie jest to grupa jednorodna. Są wśród niej osoby, które mogą pokryć część kosztów swojego leczenia (chociażby »hotelowe« koszty pobytu szpitalnego), i takie, które nie są w stanie tego uczynić. Konieczna jest więc identyfikacja tych grup i obciążenie jednej z nich, a zwolnienie od opłat drugiej. Jest to zadanie technicznie skomplikowane i czasochłonne, a ponadto wymaga społecznej akceptacji. Trzeba więc uznać je za niezwykle pilne.

Sprawa ma także swój aspekt efektywnościowy. Wszelkie darmowe dobra są nisko cenione i marnotrawione, a wszelkie subwencjonowane instytucje działają nieefektywnie i marnują zasoby. Służba zdrowia nie jest wyjątkiem od tej reguły. Dlatego sprzedaż usług medycznych i konkurencja między ich dostawcami powinny doprowadzić do bardziej racjonalnego wykorzystania zasobów ludzkich, rzeczowych i finansowych. W konsekwencji zaowocuje to zapewne koncentracją i konsolidacją świadczeniodawców, które pozwolą uzyskiwać w ochronie zdrowia korzyści skali, które są tam tak samo ważne, a może ważniejsze niż w innych dziedzinach. Wydaje się, że sieć placówek służby zdrowia projektowana była w okresie komunizmu na podstawie czasu dojazdu furmanką i przy założeniu prymitywnego poziomu techniki medycznej. Można mieć także nadzieję, że ukształtuje się grupa zawodowych menedżerów ochrony zdrowia, a lekarze, a zwłaszcza profesorowie medycyny, zajmą się leczeniem i kierowaniem procesami terapeutycznymi oraz rozwojem kadr medycznych. To wszystko jednak pod warunkiem wyleczenia się z hipokryzji. Czy jest na nią jakieś lekarstwo?

Prof. Andrzej Kajetan Koźmiński
Rzeczpospolita z 24. stycznia 2004 r.

07-04-16

Jednak uproszczona sprawozdawczość w POZ